Vanuit het platteland dringen water, flora en fauna de stad binnen. Voor vogels en knaagdieren, vleermuizen en insecten is de bebouwde kom een samenstel van vele landschappen, van een overvloed aan gradiënten, overgangen van het ene naar het andere microklimaat, horizontaal en verticaal.
Het aantal overgangen van nat naar droog, van windstil naar winderig, van volle bezonning naar diepe schaduw is enorm. Vogels zien in de stad een rotslandschap met een grote variëteit aan nestelmogelijkheden.
Door de biologische en landschappelijke verschraling van het platteland met zijn intensieve veeteelt en grootschalige monoculturen in de akkerbouw, is de stad een toevluchtsoord voor talloze bedreigde planten-, dier- en insectensoorten.
Op kademuren van stadsgrachten is de soortenrijkdom enorm en overleven b.v. zeldzame varens in de zachte mortel.
Omgekeerd dringt de stad met talloze tentakels ver door in het omliggende landschap: bedrijfsterreinen, de verfoeide dozen van de distributiecentra, windparken, recreatieparken met honderden huisjes, jachthavens etc.
In de stikstofcrisis horen bestuurders, ondernemers en bewoners van de bebouwde kommen bij de ontwikkeling, herinrichting en onderhoud ervan een grote rol te spelen.
Denken over de bebouwde kom als een landschap en als een onderdeel van het wijdere landschap.
Voorschoten heeft in de 90-er jaren laten blijken dat inzicht te hebben, toen zij de nota “Zeven sferen, één landschap” uitbracht. Natuurlijk zal de agrarische sector drastisch moeten investeren in een nieuw landschap, dat een grote variëteit aan soorten huisvesting biedt, waar het bodemleven niet verziekt is door bestrijdingsmiddelen en waar de waterhuishouding niet alleen de boer dient.
Gemeenten zullen bewust om moeten gaan en vorm moeten geven aan het landschap van de bebouwde kom om onvermijdelijke tekorten in het omliggende landschap te corrigeren en door allianties aan te gaan met boeren en hun instellingen om gezamenlijke tot de opbouw van een natuurvriendelijk, biodivers en esthetisch landschap te komen.
Maar ook de bewoners van stad en dorp moeten meewerken door hun gedrag, hun selectie van producten in de supermarkt, door water vast te houden in hun tuinen, door hun insectvriendelijke struiken en planten en uiteindelijk voor hun begrip voor de gezamenlijke opdracht van stads- en dorpsbewoners voor de boer en het landschap dat hij voor ons allen bewerkt.
Door Peter Dordregter, voorzitter Groencommissie OGLV
