De kwaliteit van het oppervlaktewater in Voorschoten is al sinds vele jaren matig tot slecht. Bekend zijn talrijke gevallen van vissterfte als gevolg van riooloverstorten, die plaatsvinden na hevige regenval. In sommige gevallen is er zelfs sprake geweest van botulisme en vogelsterfte, met voor de volksgezondheid gevaarlijke situaties. Wij hebben aan deze problematiek aandacht besteed in onze zienswijze op het ontwerp Milieubeleidsplan van 6 juli 2020.
Daarbij hebben wij diverse concrete maatregelen bepleit die de gemeente op korte termijn zou kunnen treffen om de waterkwaliteit op een aanvaardbaar niveau te brengen.
Wij voelden ons in ons pleidooi gesterkt door de aanvaarding met algemene stemmen van een motie in de gemeenteraad naar aanleiding van de Programmabegroting op 5 november 2020 (motie 165). Daarin stelden alle partijen dat het niet aanpakken van het probleem van de slechte waterkwaliteit schadelijk kan zijn voor de volksgezondheid en schadelijk is voor de biodiversiteit. De motie was mede gebaseerd op nieuw onderzoek, uitgevoerd door de Aquanoom, waarin bevestigd werd dat op bijna alle meetlocaties in Voorschoten sprake was van een te laag zuurstofgehalte en dat in grote delen van de gemeente de norm voor E-colibacteriën wordt overschreden.
In de motie werd uw college verzocht om voor 1 juli 2021 met een voorstel te komen hoe Voorschoten de kwaliteit van het oppervlaktewater gaat verbeteren, zodat aan de wettelijke normen voor deze kwaliteit kan worden voldaan en wat de financiële consequenties hiervan zijn.
In een Informatiebrief van 15 juni 2021 (document nr. 249245) informeert uw college de gemeenteraad over de aanleiding voor het onderzoek van de Aquanoom en geeft u een samenvatting van het resultaat. In deze brief herhaalt u zaken die bij betrokken burgers al sinds lang bekend zijn en komt u bij de formulering van vervolgstappen niet veel verder dan het aankondigen van gesprekken met andere eigenaren van het oppervlaktewater in Voorschoten en de partijen die invloed hebben op de kwaliteit ervan, zoals het Hoogheemraadschap Rijnland, de Provincie Zuid-Holland, de hengelsportvereniging en bepaalde (boeren)bedrijven en particuliere eigenaren van water. Tevens herhaalt u de aanbeveling van het adviesbureau om een meer frequente monitoring van de waterkwaliteit te starten.
Wij willen u erop wijzen dat de hengelsportvereniging VVB al jarenlang op vaste momenten in het jaar metingen doet en de resultaten daarvan ter beschikking stelt van de gemeente. Wij zien dan ook niet in dat een uitbreiding van het onderzoek van de Aquanoom zal leiden tot belangrijke nieuwe inzichten. Ook is er al sinds jaren sprake van incidenteel overleg tussen de gemeente en het Hoogheemraadschap Rijnland. Dat heeft echter tot nu toe niet geleid tot significante verbeteringen.
Aan het eind van uw Informatiebrief stelt u dat, om te komen tot een acceptabele waterkwaliteit, zowel de gemeente als haar partners, ondernemers en inwoners zich moeten inspannen. U voegt daaraan toe dat dit een lange adem vereist, niet in de laatste plaats omdat de natuur tijd nodig heeft om te herstellen. U kondigt tenslotte aan dat de gemeente het gesprek aangaat met belanghebbenden in de gemeente en dat inwoners zullen worden geïnformeerd over de slechte kwaliteit van het oppervlaktewater in Voorschoten en de (gezondheids)risico’s die dit met zich meebrengt.
Wij kunnen ons moeilijk voorstellen dat u deze Informatiebrief, met de zojuist genoemde conclusie, beschouwt als een adequate invulling van de door de gemeenteraad aangenomen motie 165. Wij zijn van mening dat verbetering van de waterkwaliteit in onze gemeente helemaal geen zaak van lange adem hoeft te zijn, omdat er op korte termijn tegen relatief bescheiden kosten tal van maatregelen kunnen worden getroffen die al snel soelaas bieden. Behalve aan de aanleg van een persleiding naar de waterzuiverings-installatie in plaats van het huidige vrij-verval riool valt onder meer te denken aan de volgende maatregelen:
- aanleggen van bergbezinkstations op bekende probleemlocaties in Noord-Hofland en de Krimwijk;
- ophogen van overstortdrempels op probleemlocaties zoals langs de Krimkade en de Trompweg bij station De Vink;
- aanleggen van fonteinen of zuurstofmatten op probleemlocaties;
- in samenwerking met het Hoogheemraadschap opstellen van een adequaat baggerplan, waarbij niet de kwantiteit (leggermaat) maar de waterkwaliteit leidend is;
- op geschikte plaatsen toevoegen van zuurstofproducerende waterplanten;
- aanleg van natuurvriendelijke oevers en drijvende moerastuinen;
- opstellen van een effectief calamiteitenplan bij vissterfte;
- uitstellen van het maaien van de onderwaterbegroeiing bij hoge temperaturen;
- uitzetten van (roof)vis als middel voor herstel van de visstand en van graskarpers als instrument van biologisch maaibeheer.
Het is algemeen bekend dat de natuur zich snel kan herstellen zodra effectieve maatregelen worden getroffen die dat herstel mogelijk maken. Wij willen er dan ook ten zeerste bij u op aandringen dat u zo spoedig mogelijk dergelijke maatregelen treft onder het bekende motto “geen woorden, maar daden”. Wij kijken met grote belangstelling uit naar uw concrete voorstellen voor verbetering van de waterkwaliteit, waar de gemeenteraad unaniem om heeft verzocht.
Voor nader overleg op ambtelijk niveau zijn wij desgewenst graag beschikbaar.
Door S.W.E. de Ruiter, voorzitter, en J.W. Sentrop, secretaris
